Wszyscy ludzie   noszą w sobie jakąś opowieść,  ale  tylko nieliczni mają odwagę szerzej się nią podzielić: za pomocą muzyki, obrazu, tańca czy literatury.

Wspaniałe rzeczy tworzą dzieci i artyści nieprofesjonalni, którzy nie boją się być sobą i nie starają się nikogo naśladować. Opowiadają fantastyczne, kolorowe historie, zbudowane według swojej własnej wewnętrznej logiki.

W tradycyjnych społecznościach tacy artyści byli w stanie wypowiadać się poprzez swoją oryginalną sztukę  przez całe życie. Dziś, gdy sztuczny, kolorowy świat jest na wyciągnięcie ręki, aż się prosi, żeby popełnić grzech  naśladownictwa, a to oznacza wygnanie z raju prawdziwej sztuki w odmęty kiczu.

Ciekawe, czy Nikifor, żyjąc dzisiaj potrafiłby pozostać sobą, czy też świętych na jego obrazkach zastąpiłyby modelki z reklam?

„Każdy może być kreatywny” – to tytuł świetnej książki francuskiego psychologa Jeana Cottraux.

A u nas: „nie wychylaj się przed szereg”,  „siedź w kącie – znajdą cię”, w najlepszym razie, do czysto rzemieślniczych czynności „nie święci garnki lepią”.

Od dzieciństwa uczy się nas, by nie chwalić się swoimi osiągnięciami, nie rzucać się w oczy, a jeśli coś się uda, to zawsze „mogłoby być lepiej”. Świetne, utalentowane  osoby boją się przyznać do swoich artystycznych pasji, „bo co ludzie powiedzą?”. A więc od dzieciństwa wkładamy mundurki, potem garnitury, by wyglądać  poważnie i by traktowano nas z szacunkiem. To ciekawe, że na polskich wsiach i w małych miasteczkach artystami stawali się często ludzie żyjący na marginesie: Nikifor, Heródek… Ponieważ z zasady nie traktowano ich poważnie, nie bali się wyśmiania. Nie mieli nic do stracenia, nie musieli udawać i mogli cieszyć się prawdziwą sztuką, która dawała im radość.

Najbardziej kreatywne są dzieci póki w ich życiu pasjonująca zabawa nie zostanie wyparta przez „poważne obowiązki”.  Czy mamy szansę i odwagę, by w jakimś stopniu wrócić do tego stanu?